HARIBOL SURALISTA

HARIBOL SURALISTA
Pag-omawon an Kagurangnan, an pursang minabusol kan sakong pluma. Haribol.

Mga Bituin Kami sa Bubong ng isang Gusali sa Pedro Gil Malate
1
Dito kami tumutungo
bilang ulila at pagod
na makina.
Mga oras na alangan.
Pagnawaldas na ang barya
at kinang
sa pakikiapid sa mundo,
magpapasyang bumaba na
sa tsubibo
at iduwal ang lahat
na nilunok
na parang lason.
Kapag lamig na lang
ang tinatanggap na halaga.
Ito'y kapag ang lagim
ng gabi ay yumayabong
at inaani na lahat
ng anino.
Gamit ang pasuray-suray
na hilagang tala
gagamayin ang pauwi,
pero hindi makukuha.

Dito namin natatagpuan
ang sariling kumakatok
pagwala nang ibang pintuang
bumubukas.
Dito napapatag ang bako-bakong
kalooban.
May pansamantalang yakap
ng silungan ang salubong
ng tarangkahan
ng sala at hapag kainan.
Habang ang gabi sa labas,
umiindak ng sayaw
ng mangangaso.
Tumataga ang talim
ng neon sa salamin
ng bintana, bulaga
ng kidlat na umuusig
sa mga traydor at pader.
Pero nakaakbay ang init
ng magkakarugtong nating paghinga
na parang isang mahabang kuwento,
habang isa-isang humahalik
ang ating mga labi
sa mapait na baso
sa ritwal nito ng pag-ikot.
Di na muling nagagawi ruon
ang aking paningin, sa pangitain.

Sisindihan natin
ang lahat ng sigarilyo
hanggang sa mahilo tayo
at magnasa ng katabi
sa higaan.
Nagigi tayong malumanay
sa ating kasakiman na mahalin.
Kaya ang madaling araw
ay natitiis nating
walang unan
upang makatikim tayo
ng pagmamahal.
Tumutungo sa damuhan
at dun natutulog
kasama ang nais mahalin.
Lumilikom ng matamis na alak
mula sa mga taon,
nagkukuwento ng kahindik-hindik
na multo,
nagtatawag ng lamok at lamig
upang di pumikit
ang nais mahalin.
Pag ang pusong ganito nababasag
kumakatha ng luha ang kabibe
humahakbang ang mga ulap
sa kanilang kamatayan.

Sa gusaling bahay na ito
ang maraming pag-ibig
na binuklod sa buhangin
at pilit itinayo
sa kabila ng walang dudang
kakayahan ng hangin
na mangguho.
Pag ang pusong ganito nababasag
tulad ng paghakbang ng mga ulap
wala itong tunog.
Kung may pagmamahal
tulad ito ng kabibeng
kumakatha ng luha
sa dalisay na liblib.

2
Mabigat ang oras
ng pag-uumaga.
Upang ang dilim
ay makapagluwal
ng isang araw
kailangang humugot ng lakas
sa mga lupaypay na katawan
sa kabaong ng katre.
Pero hindi tayo natatakot
maubos o matigang.
Umaapaw tayo
mula sa ating
mga bibig.
Ang kaluluwa natin
ay walang katapusan.
Di ba't ang mga tulay
ng ating labi'y pinagdidikit
upang magtagpo
ang mga sarili?
Kaunti na lang
at ang mga mukha natin
ay hahalik na
sa kalawakan,
sa matubig nating paglutang
duon sa bubungan
sa pagsalubong sa paglantad
ng araw sa Maynilang
walang maaalala sa nangyari
ngayong gabi.

3
Ang pagpanhik natin sa bubong
ay pagakyat sa bahay na hangin.
Kahit di mahawakan
ang mga bagay sa malayo,
basta nananatili,
ay atin. Tulad ng ilaw,
tulad ng dilim.
Dito sa bubong,
buo ang ating kaloobang
bubong natin
ang kalawakan.
At sa bubong na ito
tayo ay mga bituin.
Si Christina, si Antares
si Kathleen at Maureen
ay nandito. Nagaganap sila
sa kadiliman bilang hugis
ng mayuyuming nilalang.
Si Joel na isang masidhing planeta
at ang patay na bituing ako
ay naririto.
Kinumpol na mga sulak
sa kaibuturan ng tikom
na bulaklak, sa isang iglap
isang uniberso, tayo.
Marahil maraming kawangis
sa ibang hardin at panahon:
bumukadkad, lumagablab
at natupok.
Sapat na iyon
para tawaging buhay.
Sa pag-idlip namin,
dapat lang
na bumangon na ang araw
upang dito'y humalili
ng kabuluhan.

BMC Naga, March 04 2004.

0 comments:

Ako Kalag Omay (2015)

Buhay-Gadan (2014)

Ha'dit sa byahe buda iba pang mga bagahe (2013)

Hamot kan Narumdom (2011)

Suralista: Mga Rawitdawit (2010)

Suralista: Mga Rawitdawit (2010)
Makukua sa: Gabos na Lucky Educ. outlets (Naga, Legazpi, Tabaco, Polangui, Sorsogon); Tabaco: Arden,Imprintados Advertising. Naga: Lucky Educational Supply. O kaya sa 0917 524 2309

Que Lugar Este kan Dayo sa Sadiring Banwa (2009)

Que Lugar Este kan Dayo sa Sadiring Banwa (2009)
"Maunod, magabat. Alagad makamuyahon ta magian basahon, ta makamuyahon saka labas an tanog. Makata, uragon." Gode B. Calleja. Abilable sa gabos na Lucky Educ. Supply Outlets; Kulturang Bikolnon. For inquiries:0917 524 2309

Maynila: Libro ng Pobya (1999)

Maynila: Libro ng Pobya (1999)
Makukua sa gabos na Lucky Educ Supply outlets buda sa Imprintados Ads sa Tabaco City. Para sa mga kahaputan mag-text sa 0917 524 2309

Karangahan Online

Karangahan Online
Karangahan: Pagranga sa Panurat Bikolnon. Kagibo: Jimple Borlagdan. Pinduton an ritrato para makaduman sa Karangahan

On Borlagdan's Poetry


A Rush of Metaphors, Tremor of Cadences, and Sad Subversions
By Tito Genova Valiente
titovaliente@yahoo.com

The first time I read the poems of Jesus Jaime Borlagdan, Jimple to those who know him, I felt immediately the seething movement of the words. There was a rush of metaphors in his works. I immediately liked the feeling that the rhythm caused in one’s reading for poetry, in my book, should always be read aloud. I was hearing the voice. It was a voice that happened to sound from afar and it was struggling to link up with a present that would not easily appear.

It was heartbreaking to feel the form. I felt the lines constricting. I saw the phrases dangling to tease, breaking the code of straight talk and inverting them to seduce the mind to think beyond the words. Somewhere, the poems were reverting back to direct sentences, weakening the art of poetry with its universe of ellipses and nuances, but then as suddenly as the words lightened up, the poems then dipped back into a silent retreat, into a cave, to lick its own wounds from the confrontation that it dared to initiate.

For this column, I decide to share parts of the longer paper I am writing about this poet.

In Karangahan, the poet begins with: Bulebard, ikang muymuyon na salog/ki gatas buda patenteng nakahungko,/ako ngonian kahurona. Borlagdan translates this into:Boulevard, you forlorn river/ of milk and downcast lights/ speak to me now. Savor the translation, for in Bikol that which is a dialog has become an entreaty.)

The poet is always talking to someone but in An istorya ninda, an osipon ta, he talks about a the fruits of some narrative: Ta sa dara nindang korona kita an hadi/ sa krus, kita su may nakatadok na espada./Naitaram na ninda an saindang istorya./Punan ta na man su satong osipon./This I translate as: For in the crown they bear we are the King/ on the cross, with the embedded sword./ Marvel at this construction, as the poet cuts at the word “hadi” and begins the next line with “krus” and the “espada.” Marvel, too, at how he looks at conversion and faith, a process that made us special but also wounded us with ourselves stuck with the sword.

Finally, the poet says those lines of the true believer: They have already spoken their story, now let us begin with our tale. The poet does not have a translation but will the istorya in this line be “history” and osipon be “myth.” Shall these last four lines in the first stanza be both a subversion of our faith embedded in a foreign culture or a celebration of what we are not, and what we have not become?
Puni na an paghidaw. Puni na an pagluwas/hali sa kwartong pano ki luha, puni na/an paghiling sa luwas kan bintana./Puni na an paghidaw para sa binayaan./Puni na an pagsulit sa daluging tinimakan./Puni na an paghidaw sa mga sinugbang utoban. Terrifying lines as the poet calls us to begin the remembering and also begin the moving out from the room full of tears. In the poet’s mind, the lacrimarum vale or valley of tears had become an intimate area for instigating his own release.

The rhythm is there as in a prayer. But it is no prayer. There is the repetition but it is not a plea. There is the self but it is one that has turned away from itself into something else. That self is one that shall face the recollection of the faith that has been burned.

And yet the poet, resolute when he wants to, loves to sing and hint of fear and anxiety. Even when he is merely observing children playing in the rains, he summons images of terrible beauty. The skies become diklom na pinandon na “may luho” (with hole). From this hole, comes the sarong pisi ki sildang/ tisuhon na buminulos. The poet stays with this metaphor with such intensity that the silken thread coming from the hole justifiably becomes luhang garo hipidon na busay/paluwas sa mata/kan dagom. Dark wit and a penchant for the horrifying are tandem graces in these lines.

This is the poet who can, without self-consciousness, tell us of the …haya/kan mga ayam na namimibi/nakakapabuskad ki barahibo/nakakaulakit ki lungsi. He whispers of “halas na rimuranon, malamti/sa hapiyap kan mga bituon.”
This is a startling universe, where dogs pray (and bay), and where fears bloom and paleness afflicts and infects, and serpents are caressed by the stars.