AN SAOD KAN TABACO: Sarong Giromdom

Haliputon sana, kaipuhan halaton, an oras na minasilyab, minabulawon, an saudan. An lambang harigeng duwang kugos-tawo kahibog, napupulnas an mga ati buda kurit-kurit, nagiging sarong puon ki banaag. An mga lanob, an mga hurandigan, nakikipuntukan sa arik-arik kan aldaw, nagsusuriyaw an suriaw. Kaya man ibaba kan mga tindahan an luna sa saindang hampang nganing ipansagang sa saindang mga panindang mararaot kan sildang. Mga alas-siyete ini kan aga, an pagputok nanggad kan kasiributan sa saod. Surusaralbod an mga mutaon pang pandok, an mga kamot sa mga bâyong o butas-butas, balag-balag an matang adal sa rugok buda lâbas. Buda an ribok na iniskalamusa arog sa mga bado sa ukayan—dai masabutan kun sain hali. Turutaraluntong an kagrat, sagitsit kan tsinelas sa paril, agrutong buda busina kan awto, ngarakngak kan duwang mag-amigong nagkatuparan gilayon, agrangay kan sarong gurang sa pag-iriba na hararumon na an kwarta, pasuway kan tindero buda parabakal manugnod sa uli, lagapak kan pigdidiskargang mga banyera ki sibubog, ngawngaw kan mûsingon na parot, kurarat kan radyo sa tindahan ki radyo, buda an tamuyaw kan dabyana sa kaha sa bâtugon niyang mga tindera. Tipunon mo ini gabos igwa kang arog sa naghahagong na katoninungan sa laog kan sarong makina, igwa kang sarong lugar na naghihibot-hibot sa kabuhayan buda nagsasagmakan an impersonal na banwa. Sa itaas kaini, pasakat sa hagyanan na dai nagmamara, sarong dangaw an hibog kan nagtagas na labtok, iyo an matrangkilong eskalon kan magulay. Mapulot an paros sa parong kan kuyog buda balaw. Nagbubutungan an hayahay buda bângog kan parong kan gulay buda sirang alang. Yaon man an manatok na lunok buda mamis, mga binûtong, bibingka, balisongsong, ibos buda latik, anas nasa nigo. Sa mga tindahan kiritay-kitay an mga ampaw buda timotimoon, mga adong buda taldis, balikutsa buda delimon kaurubay an mga sopas, turutalinga, may linga buda toasted. Maluway an andar digdi buda dai ki nagsusuriyaw. Ini an katoninungan na minapatahaw sa kuruslaban hali sa makarne sa iraya, buda kuruslaban hali sa masirâ sa ilawod. Kun arin mas maribok dai ki makakataram. Kun arin mas malinig, iyo man. Dugo buda matagas na pandok ki mga hayop na nagadan sa kulog buda takot. Mas dumog buda madugî an masira, mas madugo buda mas marara an tarom sa makarne. Sa masira, naka-atado an mga burarat na gadan sa mga lababong lamesang dai na marumduman kun kasuarin sinda dai naging malangsa. Mga unit-pirak na lamos sa kun ano an minasugpon sa satong hinangos. Sa saindang mga salming na kiskis an malumlom na giromdom kan rarom na hinalean ninda. Dai lamang ki makakabalik sainda para magtaong pataan. Sa makarne an mga unit kan karabaw na nakawandag na garong bado, an mga nakabaldeng dugo, an maan kan daing matang bungo. Yaon man an mga kurtina ki bituka, an lamesa ki laman, an sablayan ki paa. Sa duwa, nagwawasiwas an mga espada kan pisaran, nagngungururahab an halunan kan kaha. Uguton an berdeng ninyo sa pagreparo. Sa lambang duwang kamot kan tawo, kwarta an minataong sugpon, arog sa helang na nakua sa sikretong ginhawa kan dai mo midbid, igibo kamong manungod. Buda an tataramon kan tawo mina-alsa pasiring sa mga sementong sukduhan, naguguong sa mga lapat buda agiw na marambong sa mga tubong garo botas ni Santa Clause. Pasensiyahan nindong saro na sana ining pagrumdom. Muya kong hamanon gilayon an arkitektura kan sarong girumdom. An daguldol kan lansang na rida kan mga karita pig-uusol pasakat sa rampa pigduduno ako kan tanog. An kamot na minahaldok sa nag-aarik-arik na linig kan kiskisan para parungon an hamot, pigduduno ako kan itsura. Pano pigmumukna an...